Treść strony: Luliński Czesław
Czesław Luliński (1918 – 1974)
Czesław Luliński urodził się w Myssof (Missow) powiat Greifswald (Prusy) w 1917 roku (lub 1918 r.) jako syn werbownika pracowników najemnych do majątków niemieckich. Ojciec Czesława Lulińskiego - Wacław wraz z żoną Józefą - jeździli do Prus na roboty. Mieszkali w Józefkowie. Szkołę Podstawową ukończył w Skępem. Od 1933 roku uczęszczał do Seminarium Nauczycielskiego w Wymyślinie, którego nie skończył z powodów finansowych (brak środków na opłatę taksy administracyjnej). Uczył się z książek starszego brata Anzelma. W 1938 roku zapisał się na kurs kreśleń technicznych u inżyniera Gajewskiego w Warszawie na wydziale architektury. Pracował też jako pomocnik magazyniera w młynie w Żuchowie.
Wczesną wiosną 1940 r. – tak podaje w swojej książce „Powroty” Jacek Olszewski – razem z absolwentem Seminarium Nauczycielskiego w Wymyślinie Edwardem Ruszkowskim pseudonim „Sierp” pochodzącym z Żagna założył grupę konspiracyjną Polskiej Organizacji Zbrojnej „Znak”. Wtedy przyjął pseudonim „Stańczyk”. Złożył przysięgę ówczesnemu komendantowi POZ „Znak” w powiecie lipnowskim Józefowi Wiśniewskiemu (pseudonim „Szczerba”). W okresie okupacji był jednym z organizatorów ruchu konspiracyjnego. Został członkiem Polskiej Organizacji Zbrojnej „Znak” podporządkowanej Związkowi Walki Zbrojnej przemianowanej potem na Armię Krajową. Oprócz Czesława do organizacji należał: Lubomir Narczewski i Tadeusz Kowalski. Potem zostały zaprzysiężone dwie siostry Czesława: Natalia i Helena Lulińskie.
Był założycielem i redaktorem pism „Iskra Wolności” i „Biuletynu Informacyjnego” drukowanych w domu rodziny Lulińskich w Józefkowie i kolportowanych na teren powiatu lipnowskiego i miasta Warszawy. W gazetach zamieszczali wiadomości usłyszane w radiu oraz informacje przywożone z Warszawy przez kuriera o pseudonimie „Wojtek”. Przywoził on ulotki akcji „N” (drukowane przez Komendę Główną Armii Krajowej). Przekazywał je na stacji w Skępem Natalii, która była łączniczką. W domu Lulińskich w Józefkowie była maszyna do pisania i powielacz. Czesław Luliński był związany z Biurem Informacji i Propagandy Komendy Głównej AK jako organizator kolportażu druków „N” na Lipno i Kujawy. Doceniając zaangażowanie i działalność „Stańczyka” jego przełożeni wysłali wniosek do rządu londyńskiego o awans na sierżanta i o odznaczenie krzyżem Virtuti Militari.
5 maja 1943 roku został aresztowany wraz ze swoimi rodzicami oraz siostrami Natalią i Heleną. Wszyscy zostali przewiezieni do więzienia w Grudziądzu i poddani brutalnym torturom, w wyniku których 19 maja 1943 roku zmarł ojciec Wacław. Czesław Luliński pobity i zmaltretowany przywożony był kilka razy do Józefkowa na wizję lokalną, o czym wspomina w swojej książce Jan Nowak – Jeziorański. Wraz z matką i dwiema siostrami Czesław Luliński został przewieziony do obozu koncentracyjnego Stutthof, gdzie dzięki wstawiennictwu i opiece bernardyna Sylwestra Niewiadomego, gwardiana klasztoru w Skępem, został wyleczony. W obozie przebywał aż do wyzwolenia. Po powrocie w marcu 1945 roku został zatrudniony w Lipnie w wydziale budownictwa, gdzie pracował jako architekt powiatowy. W tym samym roku ożenił się z Józefą Abramowicz ze Skępego. Byli bezdzietni. Od 1946 roku mieszkał w Lipnie.
Po wojnie był przesłuchiwany przez pracowników Urzędu Bezpieczeństwa. Nie ujawnił szczegółów pracy konspiracyjnej i nigdy nie złamał przysięgi. Nie doczekał czasów jawności i uznania swojej działalności. Zmarł w 1974 roku. Był wiceprezesem powiatowego komitetu Stronnictwa Demokratycznego i członkiem Naczelnej Organizacji Technicznej.
Został pochowany z żoną na cmentarzu parafialnym w Skępem.
- autor: Bożena Ciesielska